Azerbaycan ve Türkiye İlişkileri

Türkiye ve Azerbaycan süregelen uluslararası politikaları ile aralarında bir ilişki barındırdığı gibi ortak tarihi ve geçmişi bulunan bu iki ülke arasındaki bu ilişki hep dostane olmuştur. Türkiye özellikle Karabağ meselesinde Azerbaycan’ı destekleyen taraf olmuştur. Tabii Azerbaycan’da Türkiye’yi pek çok meselede destekleyerek arkasında durmuştur.

İki Ülkenin Ortak Tarihi

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasının üzerine bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan hükümetini tanıyan ilk devlet Türkiye olmuştur. Bağımsızlığını henüz elde etmiş olan Azerbaycan devleti, yeni ve genç bir devlet olduğu için karşılaşabileceği pek çok sorunda Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duymuştur. Bu bağımsızlık döneminde iki ülkenin de birbiriyle sağlam bir ilişki kurmaması için hiçbir sebep yoktu. Her iki ülke de birbirini son derece kardeş görüyordu. Bir yandan da Azerbaycan’ın jeopolitik konumu büyük önem taşıyor. Ermenistan, Rusya ve İran gibi devletlerinin Azerbaycan üzerindeki çıkarları Türkiye, Azerbaycan ikili ilişkilerinde büyük sorunlar oluşturmuştur. Ancak Azerbaycan ve Türkiye ilişkileri daima iyi çerçevede olmaya devam etmiştir.

Karabağ Savaşı

1986 yılında Azerbaycan’ın resmi toprakları olan Dağlık Karabağ, Zengezor, Nahçıvan, Gence ve Kundalı gibi bölgelere saldırıda bulunan Ermenistan, Nahçıvan dışında diğer bölgeleri işgal etti. Silah soruyla bölgede yaşayan Azeri halka büyük baskılar uygulamıştır. Ermenistan’ın bu tutumu karşısında Azerbaycanlı kardeşlerine destek olduğunu göstermek isteyen Türkiye, Ermensitan’a olan sınır kapılarını kapatmış ve ekonomik, siyasi ve politik manada Ermenistan’a çok sert tepkiler göstermiştir. Türkiye böylece hem dünyaya hem de Azerbaycan halkına, Azerbaycan’ın yanında olduğunu belirtmiştir.

Azerbaycan-Türkiye Arasında İmzalanan Bazı Sözleşmeler Şunlardır:

• (2 Ocak 1992) İki ülke arasındaki, Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması
• (24 Ocak  1992) TC ve AZ arası Dostluk, İşbirliği ve İyi Komşuluk Anlaşması
• (18 Şubat 2008) Ülkeler arası Uzun Vadeli Ekonomik ve Ticari İşbirliği Programı ve İcra Planının Onaylanması
• (17 Temmuz 1998) TC ve AZ Sosyal Güvenlik Sözleşmesi
• (9 Şubat 1994) Sosyal, Teknik, Bilimsel, Kültürel ve Ekonomik Alanlarda İşbirliği Anlaşması
• (16 Ağustos 2010) TC ve AZ Stratejik İşbirliği Anlaşması

Azerbaycan-Türkiye Arasındaki Kırgınlık

Son zamanlarda Türkiye’nin sınır ülkelerle geliştirdiği sorunsuzluk prensibinde Ermenistan ile normalleşme adımları, Azerbaycan için yürek burkan bir durum olmuştur. İki ülke arasındaki kardeşlik bağının ruhuma zarar vereceğini ifade eden Azerbaycan kırgınlığını dile getirirken, Karabağ sorunu çözüme kavuşmadan Erivan ile bu samimiyeti kurmalarını doğru bulmadıklarını belirtmişti.

Tepkilerin bu denli çoğaldığı dönemde, Ermeni-Türk ulusal maçının oynandığı Bursa’da ki maçta Azerbaycan bayrağının açılmasının yasaklanması üzerine Azerbaycan, Bakü’de bulunan Türk Şehitliğindeki Türk bayraklarını kaldırtmış ve bayrak direklerini söktürmüştü. Bu olaylar iki ülke arasındaki kardeşlik bağını gergin bir raddeye getirdi.

Son Dönem: Azerbaycan ve Türkiye İlişkileri

27 Eylül’de Azerbaycan’a düzenlenen saldırıda Ermenistan’a kesin tavrını koyan Türkiye, Azerbaycan’ın maddi ve manevi her durumda yanında olduğunu belirtti. Bu yaşanan elim hadise üzerine Azerbaycan ve Türkiye ilişkileri de daha da kuvvetlendi. Halklarının kardeşlik bağının böyle bir zamanda kuvvetini tüm dünyaya göstermesi büyük önem arz ediyor. Geçmişi ve geleceği ortak olan bu iki Türk devleti beraber ilerlemek hususunda hem fikirler. Azerbaycan ve Türkiye ilişkileri bir dönem kırgınlıklara neden olan olaylar yaşasa da neticede aralarındaki bağın kuvveti ruhiye-si her daim artarak akıbetini güçlendiriyor.

Her iki devlet de Karabağ’ın Azerbaycan’ın olduğunu ve 30 yıla yakındır süren hasretin son bulacağını belirtiyorlar. Askeri ve sivil manada aynı ruhu taşıyan bu iki millet, daha önce Kurtuluş Savaşında omuz omuza vermişlerdi. Günümüzde de çekinmeden yine omuz omuza vereceklerini kamuoyuyla paylaştılar. Türk kardeşliği daim olacaktır.